INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jan z Latoszyna h. Gryf      List odpustowy Jana z Latoszyna - BJ Inc. 2869.

Jan z Latoszyna h. Gryf  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1962-1964 w X tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Jan z Latoszyna (zm. 1494), profesor i rektor Akad. Krak., doktor teologii i prawa kanonicznego. Pochodził z gałęzi rodu Świebodziców h. Gryf, osiadłej nad Wisłokiem, nad którym leżał jego rodzinny Latoszyn, gdzie przyszedł na świat jako syn Jana i Katarzyny (prawdopodobnie z rodu Pałuków z Rzeszowa). Przez matkę bliskie więzy łączyły go później z bpem krak. Janem Rzeszowskim; koligacjom rodzinnym ojca zawdzięczał część spadku po bracie stryjecznym Mikołaju Dębickim. Poświęciwszy się, w odróżnieniu od pozostałego rodzeństwa (braci Jana i Mikołaja) karierze naukowej i duchownej, w r. 1449 rozpoczął studia w Uniw. Krak., w którym w r. 1457 otrzymał mistrzostwo sztuk wyzwolonych. Przypuszczalnie wkrótce potem wyjechał do Włoch, gdzie jako jeden z pierwszych magistrów krakowskich uzyskał w Rzymie przed r. 1465 stopień doktora dekretów. Równocześnie niemal otrzymał pierwsze beneficjum kościelne: probostwo w Janinie, a w niedługim czasie dalsze prebendy: kanonię tarnowską (1468) i kanonię (później kustodię) w kapitule krakowskiej (1472). Bezpośrednio po powrocie z zagranicy przystąpił do wykładów na Wydziale Prawa; w r. 1468 przez dwa półrocza piastował godność rektora i wicekanclerza akademii; godność tę powierzano mu jeszcze czterokrotnie w l. 1483, 1484 i 1492. Z ramienia tegoż uniwersytetu pełnił nadto w r. 1480 obowiązki seniora Bursy Jeruzalem oraz kilkakrotnie funkcje «konsyliarza rektorskiego». Mimo iż do końca życia nie zerwał związków z uniwersytetem, na którym po uzyskaniu doktoratu teologii (przed 30 VII 1490) wykładał jako profesor tego przedmiotu, głównym terenem jego działalności stała się służba w administracji diecezji krakowskiej i kapituły katedralnej. W obydwu tych instytucjach odegrał wybitną rolę jako oficjał generalny (1473–7 i 1490–3) oraz kanclerz kard. Fryderyka Jagiellończyka (1488–90). Ostatnią z tych funkcji objął, jak się zdaje, po powrocie z drugiej podróży do Rzymu w towarzystwie Rafała Leszczyńskiego, wraz z którym wpisał się w lecie 1488 r. do bractwa S. Spirito in Sassia. Aczkolwiek święcenia kapłańskie przyjął późno (ok. 1472), zgromadził w swych rękach wiele intratnych beneficjów kościelnych: probostwo w Rudawie (1474), kantorię opatowską (1483), prepozyturę sandomierską (1492), kustodię kolegiaty św. Michała w Krakowie (1494), a nadto dekanat kielecki i plebanie w Dębicy i Osieku. Kapitułę krakowską reprezentował wraz z Janem Długoszem na synodzie prowincjalnym w Łęczycy w r. 1477; w r. 1485 brał udział w synodzie piotrkowskim. Dobrej znajomości prawa – przed r. 1492 otrzymał wicekomitywę od Wolfganga Stembergera – i doświadczeniu politycznemu zapewne zawdzięczał nominację 8 VIII 1475 r. na członka delegacji polskiej na sejm węgierski w Sromowcach i Nowej Wsi, obok Jana Długosza, Arnolfa z Mirzyńca i Jakuba z Szadka. Twórczości pisarskiej i naukowej nie rozwinął. Jedynie jako papieski komisarz odpustu na Polskę do walki z Tatarami i Turkami ogłosił dwa listy odpustowe (Facultas absolvendi in casibus conscientiae, Norymberga ok. 1485); pozostawił zbiór przywilejów Akademii Krakowskiej (rkp.B. Ossol. 601). Zmarł w 2. poł. 1494 r., ofiarowując swój cenny księgozbiór kapitule krakowskiej.

 

Estreicher; Haebler K., Einblattdrucke des XV Jhrdts, Halle 1914 nr 801, 802; Łętowski, Katalog bpów krak., III s. 238–40; Wiśniewski J., Katalog kanoników sandomierskich, Radom 1928 s. 10; Boniecki; Uruski; Polkowski I., Katalog rękopisów kapitulnych katedry krak., Kr. 1894 s. 18–20; tenże, 200 najstarszych inkunabułów z biblioteki kapitulnej krak., Kr. 1897; – Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie, Kr. 1938 s. 42; Bobrzyński M., Smolka S., Jan Długosz, Kr. 1893 s. 269, 298, 300, 301, 304; Brückner A., Średniowieczna poezja łacińska w Polsce III, „Rozpr. AU Wydz. Filol.” T. 23: 1894 s. 268–70; Fijałek J., Studia do dziejów Uniw. Krak. i jego Wydziału Teologicznego w XV w., „Rozpr. AU Wydz. Filol.” T. 14: 1899 s. 1–4, 16; Karbowiak A., Dzieje wychowania i szkół w Polsce w wiekach średnich, Lw. 1923 III 355; – Acta rectoralia, I nr 99; Akta Grodz. i Ziem., IV 82; Album stud. Univ. Crac. I 125, 190, 253, 258; Arch. Sanguszków, II 280; Cod. epist. saec. XV, s. XX; Conclusiones Univ. Crac. s. 29, 40–4, 51, 73; Kod. tyniecki, s. 477; Starod. Prawa Pol. Pomn., II 889, 901, IV 156, VII 512, 560; Statuta i matrykuły Wydziału Teologicznego Uniw. Jag., Wyd. J. Szujski, „Arch. do Dziej. Liter.” T. 1: 1878 nr 3 s. 90; Statuta nec non liber promotionum, s. 46, 48.

Leszek Hajdukiewicz

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.